رییس سیاه در کاخ سفید
احسان ابطحی :باراک اوباما اگر تنها 143 سال پیش در آمریکا به دنیا می‌آمد شاید یک برده بود، اما امروز او رئیس‌جمهور ایالاتمتحده است. سناتور باراک حسین اوباما، سه‌شنبه هفته گذشته با به دست‌آوردن یک پیروزی بزرگ و تاریخی به عنوان چهل‌وچهارمین رئیس‌جمهور تاریخ ایالاتمتحده انتخاب شد تا آخرین دیوار‌های تبعیض نژادی در ایالاتمتحده فرو ریزد. انتخاب باراک اوباما واکنشی ملی و البته طبیعی به برنامه‌های اقتصادی و سیاست‌خارجی نامحبوب‌ترین رئیس‌جمهور جمهوریخواه ایالاتمتحده، جورج دبلیو بوش از سویی و استقبال بی‌نظیر از شعار تغییر بود که در مرکز مبارزات انتخاباتی اوباما قرار داشت.
اما در فراسوی این تحلیل‌ها، انتخاب سناتور اوباما به عنوان رئیس‌جمهور ایالاتمتحده آمریکا، اتفاقی بی‌نظیر و به یاد ماندنی در تاریخ مبارزه با تبعیض نژادی در این کشور به شمار می‌رود، اتفاقی که شاید تنها دو سال پیش غیر قابل تصور و دست‌نیافتنی می‌نمود. اوبامای 47 ساله که اولین دوره خود را به عنوان سناتور در کنگره آمریکا سپری می‌کند موفق شد سناتور‌جمهوری‌خواه ایالت آریزونا، جان مککین، اسیر سابق جنگ ویتنام را که برای دومین بار تلاش می‌کرد به کاخ سفید راه یابد شکست دهد.
اودر انتخابات سال 2000 هم رقیب درون حزبی جورج بوش بود. تنها دقایقی پس از اعلام پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری و در ساعت 11:15 دقیقه به وقت شرق ایالاتمتحده - 7:45 دقیقه صبح به وقت تهران- سناتور جان مککین در “بالتیمور هتل” در شهر فونیکس طی سخنانی شکست را پذیرفت. او چند بار پس از آنکه نام سناتور اوباما را بر زبان آورد، طرفدارانش را که از شنیدن نام نامزد دموکرات‌ها ناخشنود بودند دعوت به سکوت و آرامش کرد. مککین در این سخنان گفت:”سناتور اوباما موفقیت بزرگی برای خود و کشورش به دست‌آورد.” مککین همچنین از مرگ مادلین دونهام، مادربزرگ اوباما که نقش بسزایی در تربیت باراک اوباما داشت ابراز تاسف کرد و گفت از اینکه او زنده نماند تا چنین روزی را ببیند متاسف است.
مادربزرگ اوباما یکشنبه گذشته از دنیا رفت. مککین اضافه کرد:”اکنون کشور ما دوران سختی را می‌گذراند و من به او -سناتور اوباما- تعهد می‌دهم تا برای عبور از چالش‌هایی که با آن مواجه هستیم هر‌آنچه از دستم بر می‌آید انجام دهم.” نامزد شکست‌خورده جمهوری‌خواهان ادامه داد:”من از همه آمریکایی‌هایی که در جریان رقابت‌های انتخاباتی از من حمایت کردند می‌خواهم تا به من بپیوندند تا نه تنها به رئیس‌جمهور آینده کشورمان تبریک بگوییم که به او حسن‌نیت و اشتیاق خود را برای یافتن راه‌های اتحاد نشان دهیم.
” مککین حتی در نطق پذیرش شکست خود هم سایه سنگین اوباما را حس کرد، چرا که همزمان با سخنان او ده‌ها هزار نفر از مردم به گرنت پارک شهر شیکاگو -محل زندگی اوباما در ایالت ایلینویز- رفتند و منتظر سخنرانی پیروزی اوباما بودند. سناتور مککین در جریان رقابت‌های انتخاباتی نه فقط با سناتور اوباما که با میراث ویران بر‌جا مانده از دوران هشت ساله ریاست‌جمهوری جورج بوش و بحران اقتصادی ایالاتمتحده که همگان سیاست‌های رئیس‌جمهور کنونی را مسبب آن می‌دانند، مبارزه کرد. روز پیروزی اوباما روزی تاریخی در ایالاتمتحده بود.
پیش از طلوع خورشید و ساعت‌ها پیش از آغاز رای‌گیری، صف‌های طولانی برای شرکت در انتخابات تشکیل شده بود و مردم در برخی حوزه‌های رای‌گیری بیش از چهار ساعت برای رای دادن انتظار کشیدند تا سرنوشت یکی از طولانی‌ترین مبارزات انتخاباتی ایالاتمتحده را که از دو سال پیش آغاز شده بود تعیین کنند. میزان مشارکت مردم ایالاتمتحده کم‌نظیر بود و نشان داد تا چه حد این انتخابات، برای آنان اهمیت دارد.
پس از شمارش ایالت به ایالت آمریکا و اعلام پیروزی اوباما در ایالت‌های اوهایو، پنسیلوانیا، نیو‌همپشایر، آیوا و نیو‌مکزیکو هواداران او به خیابان‌ها ریختند تا آغاز عصری جدید در کشورشان را جشن بگیرند. برای جمهوری‌خواهان و به خصوص برای محافظه‌کارانی که نزدیک به سه دهه بر این حزب تسلط داشتند اما سه‌شنبه گذشته روز تلخی بود که از شکست آنان خبر می‌داد و آن را مجبور می‌کرد به این موضع بیندیشند که وضعیت کنونی حزبشان در فضای سیاسی آمریکا معلول کدامین علت است. جمهوری‌خواهان نه تنها انتخابات ریاست‌جمهوری را به دموکرات‌ها باختند بلکه در انتخابات کنگره هم ناکام ماندند.
جمهوری‌خواهان پنج کرسی سنای ایالاتمتحده و 18 کرسی مجلس نمایندگان را به دموکرات‌ها واگذار کردند تا به این ترتیب حزب دموکرات علاوه بر فتح کاخ‌سفید، کنگره را هم با اکثریت قاطع‌تری نسبت به گذشته در اختیار داشته باشد و این برای اولین بار پس از سال 1995 و انتخاب دوباره بیل کلینتون، رئیس‌جمهور پیشین ایالاتمتحده رخ می‌دهد. باراک اوباما، اولین رئیس‌جمهور سیاه‌پوست تاریخ ایالاتمتحده و اکثریت دموکرات کنگره آمریکا اکنون ماموریت دشواری پیش رو دارند و باید کشور را از خطر تبعات رکود اقتصادی که شاید مدت زیادی به درازا بیانجامد نجات دهند.
اوباما بیستم ژانویه سال آینده در حالی به طور رسمی‌قدرت را از جورج بوش تحویل می‌گیرد که وعده‌های شفافی در جریان رقابت‌های انتخاباتی داده است؛ کاهش مالیات‌ها برای اکثر آمریکایی‌ها، خروج نیروهای ارتش ایالاتمتحده در مدت زمان بسیار کوتاه و بهبود وضعیت بهداشت و سلامت. با وجود پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس نمایندگان و سنا، آنان نتوانستند 60 کرسی سنای ایالاتمتحده را به دست آورند تا از کارشکنی احتمالی جمهوری‌خواهان در تصویب طرح‌ها و لوایح جلوگیری کنند.
اوباما موفق شد با وجود مبارزات انتخاباتی شدید سناتور مککین و معاونش سارا پیلن در ایالت اوهایو در این ایالت مهم و سرنوشت ساز به پیروزی دست‌یابد. این در شرایطی بود که اوباما در انتخابات درون حزبی دموکرات‌ها شکست سختی از رقیبش سناتور هیلاری کلینتون پذیرفته بود. مککین همچنین در دو ایالت مهم و حساس نیو‌همپشایر و پنسیلوانیا شکست خورد. اوباما علاوه بر اوهایو توانست آرای دو ایالت آیوا و نیو‌مکزیکو که معمولا به جمهوری‌خواهان رای می‌دهند را نیز به دست‌آورد. باراک اوباما بیستم ماه ژانویه به همراه معاون و شریک انتخاباتی خود سناتور دموکرات ایالت دلاور جوزف بایدن وارد کاخ سفید خواهد شد.
اما انتخاب خانم سارا پیلن، فرماندار ایالت آلاسکا به عنوان معاون مککین نتوانست به پیروزی او کمک کند و حتی پیش از اعلام نتایج نهایی انتخابات، شواهدی وجود داشت که نشان می‌داد برخی از مشاوران سناتور مککین هم از این انتخاب ناخشنودند. این در حالی بود که مککین انتخاب پیلن را به “انفجار اشتیاق” توصیف کرده و گفته بود که این انتخاب باعث جذب آرای محافظه‌کاران خواهد شد. اولین گزارش‌ها از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا حاکی از آن بود که مشارکت بالای مردم و به خصوص سیاه‌پوستان در انتخابات به نفع اوباما خواهد بود.
سیاهان ایالاتمتحده حدود، 13 درصد کل کسانی بودند که در انتخابات سه‌شنبه گذشته به حوزه‌های رای‌گیری رفتند. اوباما همچنین موفق شد در میان آرای هیسپنیک‌ها (آمریکایی‌های لاتین‌تبار) عملکرد خوبی داشته باشد و آرای اکثریت آنان را به سوی خود جلب کند. این در حالی بود که در انتخابات سال 2004 هیسپنیک‌ها به جورج بوش رای داده بودند و این موضوع حاکی از آن است که حزب جمهوریخواه در میان این گروه از مردم آمریکا تا چه حد آرای خود را از دست داده است. این ریزش آرا در شرایطی است که حزب جمهوریخواه در این چهار سال تلاش فراوانی انجام داد تا با مهاجرت غیر‌قانونی مبارزه کند.
موضوع اقتصاد مهمترین دغدغه شرکت کنندگان در انتخابات بود و از نظر رای‌دهندگان اوباما توانایی بیشتری برای مدیریت بحران اقتصادی کنونی داشت. میزان مشارکت سیاه‌پوستان در انتخابات از 11 درصد در انتخابات سال 2004 به 13 درصد کل رای دهندگان در سال 2008 افزایش یافت که 95 درصد آنان هم به باراک اوباما رای دادند.
70 درصد کسانی که برای اولین بار در انتخابات شرکت کردند به اوباما رای دادند که این حاکی از توانایی رئیس‌جمهور برگزیده ایالاتمتحده در جذب آرای نسل جدید و همچنین افرادی بود که تاکنون به پای صندوق‌های رای نرفته بودند و به رای دادن علاقه‌ای نداشتند. همچنین 70 درصد آمریکایی‌های زیر 30 سال هم به اوباما رای دادند. مککین72 ساله اما تنها موفق شد اکثریت آرای افرادی را به دست آورد که بیش از 65 سال سن داشتند.
مک کین پس از آنکه رای خود را در آریزونا به صندوق انداخت به ایالت‌های کلرادو و نیو‌مکزیکو رفت و از مردم خواست تا به حوزه‌های رای‌گیری بروند. اوباما اما پس از آنکه در شیکاگو در ایالت ایلینویز رای داد به ایالت ایندیانا رفت وسپس به شیکاگو بازگشت و بسکتبال بازی کرد. اوباما در مجموع و پس از شمارش آرا تا صبح چهارشنبه به وقت تهران 349 رای کالج انتخاباتی (52 درصد آرای مستقیم) را در اختیار داشت در حالی که سهم مککین تنها 163 رای کالج انتخاباتی (47درصد آرای مستقیم) بود.
به این ترتیب یکی از تاریخی‌ترین و مهمترین انتخابات ایالاتمتحده که بسیاری از مردم آمریکا برای شرکت در آن حتی پیش از طلوع خورشید صف‌هایی طولانی تشکیل داده بودند با پیروزی بزرگ باراک حسین اوباما به پایان رسید و او موفق شد اولین سیاه‌پوست تاریخ آمریکا باشد که به کاخ سفید راه‌می‌یابد. با انتخاب اوباما عصر جدیدی در ایالاتمتحده و شاید همه جهان آغاز شده است.
